Početna Zanimljivosti Na današnji dan čuveni srpski matematičar Mihajlo Petrović Alas odbranio doktorsku...

Na današnji dan čuveni srpski matematičar Mihajlo Petrović Alas odbranio doktorsku disertaciju na Sorboni

Mihailo Petrović Alas
Foto: arhiva Istorijski arhiv Beograda

Na današnji dan: 22. jul 1894. – čuveni srpski matematičar Mihajlo Petrović  Alas, u svojoj doktorskoj tezi (Sur les zéros et les infinis des intégrales des équation différentielles, Paris 1894), odbranjenoj na Sorboni, precizirao je oblik jednačine kada ona ima dva ili jedan integral, što je bio svetski priznat rezultat. Pored diferancijalne jednačine njegov doprinos nauci bilo je I nekoliko radova na temu fenomenologije. Pored dostignuća na polju fenomenologije i diferencijalnih jednačina, imao je udela i u razvoju prvog prototipa analognog računara.

Reklama

Bio je pronalazač i uticajan matematičar ali i veoma poštovan profesor Beogradskog univerziteta. Bio je i muzičar, novinar, trgovac, pisac, ribolovac.

Rođen je 6. maja 1868. godine u Beogradu. Završio je Prvu beogradsku gimnaziju, pa je upisao Filozofski fakultet, smer prirodnih nauka, s naglaskom na matematici. U septembru 1889. godine otišao je u Pariz, gde je nastavio školovanje. Matematičke nauke završio je na Sorboni, a 22. jula 1894. postao je doktor matematičkih nauka.

Izvrstan poznavalac diferencijalnih jednačina tog vremena, držao je predavanja iz matematike i jednačina na Univerzitetu u Beogradu, sve do 1938. godine, kada se penzionisao. Sa 31 godinom postao je član Srpske kraljevske akademije, a osim toga, bio je i dopisni član Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu.

Zbog svojih doprinosa i pomoći u različitim akademskim poduhvatima, 1939. godine Alas je postao jedan od počasnih doktora Beogradskog univerziteta, a iste godine nagrađen je ordenom Svetog Save prvog reda. Alasova veština i poznavanje matematike omogućili su mu da osnuje Beogradsku matematičku školu. U godinama koje su usledile iz ove škole su proistekli mnogi dobri matematičari koji su nastavili Alasov rad.

Mika Alas -Uroš Predić, ulje na platnu
Foto: Vikepedia

Nadimak „Alas“ – rečni ribolovac – dobio je zato što je mnogo voleo ribolov. Ali ne samo da je voleo već  u početku bio i ribarski šegrt tri godine, dok nije položio ispit za ribarskog majstora (1895). Njegova ljubav prema ribolovu je bila tolika da je čak jednom prilikom učestvovao i u pregovorima za zaključenje konvencije o ribolovu sa Rumunijom. Imao je udela i u dogovorima s predstavnicima Austro-Ugarske o zaštiti ribolova na Drini, Dunavu i Savi.

Svirao je violinu i osnovao je muzičko društvo Suz. Konstruisao je i hidrointegrator, a 1900. godine osvojio je zlatnu medalju predstavljajući ovu napravu na Svetskoj izložbi u Parizu.

Kada je 1905. godine Velika škola prerasla u Beogradski univerzitet među prvih osam redovnih profesora koji su dalje birali ceo nastavni kadar bio je i Mika Alas. Predavao je na Filozofskom fakultetu gde je 1908/09 bio dekan.

Objavio je veliki broj pronalazaka, naučnih radova, udžbenika i putopisa sa svojih pomorskih putovanja. Bio je mnogostrana ličnost i strasno je voleo putovanja. Malo je poznata činjenica da je obišao sve evropske države, kao i da je stigao i do severnog i južnog pola! Pisao je o svojim utiscima o ljudima iz tih dalekih predela.

Dobio je veliki broj nagrada i priznanja i bio je član nekoliko inostranih akademija nauka (Prag, Bukurešt, Varšava, Krakov) i naučnih društava. 1927. posle smrti Jovana Cvijića, akademici su ga predložili za predsednika Akademije, ali vlasti nisu prihvatile ovaj predlog. Razlog je verovatno bio taj što je Mihailo Petrović Alas bio prvi privatni profesor, mentor a kasnije i blizak prijatelj princa Đorđa Karađorđevića, kraljevog brata, koji je 1925. uhapšen i nalazio se u kućnom pritvoru.

Vizit karta profesora Mihaila Petrovića
Foto: Vikipedia

Godine 1931. akademici su Petrovića jednoglasno predložili za predsednika Akademije, ali vlasti ponovo nisu prihvatile predlog. U novembru 1939. promovisan je u počasnog doktora Beogradskog univerziteta.Iste godine nagrađen je ordenom Svetog Save prvog reda.

Po svom naučnom radu i rezultatima Mihailo Petrović Alas spada u najveće srpske matematičare, jedini matematičar među 100 najznamenitijih Srba. Njegova zasluga je posebno velika što je bio osnivač beogradske matematičke škole, iz koje je proistekao veliki broj njegovih učenika koji su nastavili njegovo delo. Sve doktorske disertacije iz matematike odbranjene na Beogradskom univerzitetu od 1912. do Drugog svetskog rata, bile su pod njegovim mentorstvom. Bio je učesnik Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata kao oficir, i posle rata je bio rezervni oficir. Bavio se kriptografijom, njegovi šifarski sistemi su dugo godina korišćeni u vojsci, sve do Drugog svetskog rata. Godine 1941. on je ponovo pozvan u rat kao rezervni oficir, Nemci su ga zarobili ali su ga posle nekog vremena pustili zbog bolesti, zahvaljujući intervenciji prijatelja, princa Đorđa Karađorđevića, koji se za njega založio kod svoje tetke Jelene Savojske, kraljice Italije.

Uprkos svim političkim manipulacijama, Mihailo Petrović Alas bio je omiljen u narodu. Ljudi su ga voleli i poštovali. S obzirom na njegovu izvanrednu inteligenciju, svakako je bio sposoban da se distancira od slike koju su političari pokušavali da stvore o njemu.

Profesor Mihailo Petrović je umro 8. juna 1943. u svom domu na Kosančićevom vencu u Beogradu. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu 9. juna 1943, a od njega su se govorom oprostili episkop braničevski Venijamin Taušanović, akademik Milutin Milanković i rektor Univerziteta u Beogradu Nikola Popović