Foto: arhiva FB Gromade filmske
„I dok nemačka komanda poziva građane Sarajeva da preuzmu tela svojih mrtvih, eno viri i Valterova glava, tada Rade Marković čini ono što Rade Marković uvek čini, pravu stvar, gospodsku i časnu, unapređuje gest Tonija Kertisa iz „Spartaka“ i kreće ka smrti ili ka onome što se smrću čini.
Kako je samo uvek miran bio ovaj čovek, poput onih strogih profesora čija jedna tiha i odlučna komanda znači više od 45 minuta derendžanja nekog drugog. Od posleratnih početaka do smrti 2010. bio je simbol postojanosti, kvaliteta koji nije imao odrednicu „najbolje upotrebiti do“: zato što taj kvalitet nije imao rok trajanja, simbol jednog poštovanja, za to vreme pojavio se gotovo 200 puta pred kamerom, ko zna koliko puta na bini, osvojio i „Dobričin prsten“ i tri Arene i sve najprestižnije što se može osvojiti, nema tu kraja dostignućima.
Ser Radomir Rade Marković rođen je na današnji dan pre 99 godina“, napisano je o sjajnom Radetu Marković na Fejsbuk stranici Gromade filmske.
Radomir Rade Marković srpski pozorišni i filmski glumac rođen je u Beogradu 14. oktobar 1921. Umro je u Zaboku 10. septembar 2010. Maturirao 1939. godine u Drugoj muškoj gimnaziji u Beogradu. Najpre je studirao Tehnički, a zatim prešao na Filozofski fakultet u Beogradu. Potom se posvetio glumi – amaterski, sa grupom mladih beogradskih entuzijasta prve posleratne generacije, koji su imali probe u prostorijama Kolarčevog univerziteta. U toj grupi je bila i Olivera Đorđević (kasnije poznata srpska glumica Olivera Marković) sa kojom se venčao 1945. godine. Godinu dana kasnije dobili su sina Gorana, poznatog srpskog reditelja.
Rade Marković je bio istaknuti član Beogradskog dramskog pozorišta 1950 – 1952. i 1954- 1966. godine, ali je igrao i na svim drugim beogradskim scenama, na kojima je ostvario preko 200 uloga. Pozorištu je ostao veran i nakon odlaska u penziju, pa sve do svoje smrti. Bio je spiker u prvim filmskim novostima po oslobođenju Beograda, kao i u mnogim kratkometražnim filmovima. Kao filmski glumac debitovao je 1948. godine ulogama skojevca-ilegalca Miše u filmu Besmrtna mladost Vojislava Nanovića i nedozrelog muža Tonce u filmu Sofka Radoša Novakovića. Bio je veoma prisutan na srpskoj sceni i veoma traženi glumac. Do 1987. godine je nastupio u oko 60 filmova reditelja svih generacija. Osobito je zapažen u ulogama, glavnim i većim sporednim, autoritativnih ličnosti. Režirao je i dva dokumentarna filma: Smeh sa scene: Atelje 212 (1972) i Među nama: Slobodan Perović (1998) (TV).
Rade Marković je jedan od najvećih i najpostojanijih imena srpskom glumišta u periodu od Drugog svetskog rata pa do novog milenijuma. Na filmu je odigrao 81 ulogu; u televizijskim dramama, serijama i drugim emisijama 62 uloge, učestvovao je u 186 radio-drama, a na pozorišnim scenama ostvario je ukupno 96 uloga. Tokom pet decenija glumačkog prisustva, pre svega na pozorišnoj sceni, Marković je stekao nepodeljena priznanja kritike, publike i kolega zbog najmanje dva razloga: duboke odanosti, može se reći pune posvećenosti pozivu, što je najčešće donosilo vrhunska ostvarenja, kao i neposustalog traganja za novim, savremenim i modernim glumačkim izazovom, kojim je nastojao da pomeri standarde u glumi u čemu je bio jedan od tvoraca avangardnih pozorišnih puteva u našoj sredini.
Nagrađen je svim najznačajnijim stručnim i društvenim nagradama i priznanjima:dve Sterijine nagrade, tri pulske Arene, nagrada „Slavica“ (danas nagrada „Pavle Vuisić“, Oktobarska nagrade grada Beograda, „Dobričin prsten”, Statuete Joakim Vujić i mnoge druge.
Kao dobitniku nagrade „Dobričin prsten“, Savez dramskih umetnika Srbije izdao je monografiju ili zbornik radova posvećen njegovom ukupnom stvaralaštvu. Njemu u čast je od 20. februara 2011. velika scena Beogradskog dramskog pozorišta ponela ime „Rade Marković“
Dana 6. oktobra 2010. godine trebalo je da igra na premijeri predstave Zlatno tele u Narodnom pozorištu u Beogradu, u režiji njegovog sina Gorana Markovića. Sahranjen je 15. septembra u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. Izvor Vikipedia.
