U Loznici obeleženo 119 godina od rođenja Momčila Gavrića

Poslednjeg dana aprila 2025. godine obeleženo je 119 godina od rođenja i 32. godina od smrti najmlađeg vojnika u Prvom svetskom ratu, Momčila Gavrića. Predstavnici Vojske Srbije, Grada Loznice, Centra za kulturu Vuk Karadžić Loznica i udruženja koja neguju tradiciju oslobodilačkih ratova položili su vence na spomenik podignut Momčilu Gavriću u Parku breza u Loznici.

Reklama

O herojskim podvizima Momčila Gavrića i njegovom životnom putu govorio je Stefan Vilić, kustos istoričar Muzeja Jadra u Centru za kulturu, preneo je Centar za kulturu Vuk Karadžić Loznice.

Momčilo Gavrić (Trbušnica, 1. maj 1906 – Beograd, 28. april 1993.) je bio podnarednik Šestog ateljerskog puka Drinske divizije i najmlađi podoficir na svetu u toku Prvog svetskog rata. Bio je učesnik Solunskog fronta gde je i ranjen. Posle cerske bitke, 1914. godine, sa osam godina je stekao čin kaplara, a vojvoda Živojin Mišić ga je na Kajmakčalanu, 1916. godine, u desetoj godini unapredio u čin podnarednika. Bio je osmo dete Alimpija i Jelene Gavrić u selu Trbušnica kod Loznice. Početkom avgusta 1914. godine austrougarski vojnici iz Hrvatske domobranske 42. divizije (poznata i kao „Vražja divizija”) ubili su mu oca, majku, tri sestre, četiri brata i babu, a kuću zapalili. Jedini je preživeli pošto ga je neposredno pre masakra otac poslao kod strica da nađe zapregu. Ostavši i bez porodice i bez doma, pošao je na Gučevo da traži srpsku vojsku. Pronašao je Šesti artiljerijski puk Drinske divizije kojim je komandovao major Stevan Tucović, brat Dimitrija Tucovića. Kada im je ispričao šta se dogodilo vojnici su istog dana osvetili Gavrićevu porodicu, a on je postao vojnik u njihovim redovima. Major Tucović je naredio vojnicima da svakog dana daju Gavriću da opali tri puta iz topa da bi na taj način osvetio svoju porodicu.

Posle rata pohađao je gimnaziju Henri Rajt u Faveršamu, a zatim je završio grafičarski zanat i obuku za vozača u Beogradu. Oženio se Kosarom sa kojom je radio u fabrici hartije Vapa u Beogradu.

Dok je bio na odsluženju vojnog roka u Slavonskoj Požegi, 1929. godine, Momčilo je doživeo neprijatnosti i hapšenje od oficira Jugoslovenske kraljevske vojske, inače bivših austrijskih oficira, jer mu nisu verovali da on ima već četiri ratne godine iza sebe i da je nosilac Albanske spomenice. Za vreme Drugog svetskog rata nemački okupatori su ga dva puta zatvarali u logor, a pred streljački stroj izvodili su ga i partizani. Nakon rata, u vreme političkog prijateljstva jugoslovenskog predsednika Josipa Broza sa albanskim predsednikom Enverom Hodžom, Momčilo je bio hapšen i od OZNE, zbog javno izrečenog stava „da nam Albanci nisu braća”.

Velika dobrotvorka Lejdi Pedžet zvala ga je srpski vitez, a Grci su mu postavili zlatnu ploču na Krfu. Francuski predsednik Miteran mu je 1985. godine dodelio orden, a general Lepardije rekao: „Šteta što niste bili francuski vojnik, imali biste spomenik na Jelisejskim poljima”. Po najmlađem savezničkom vojniku u Prvom svetskom ratu Momčilu Gavriću dobila je ime ulica u Beogradu, u naselju Stepa Stepanović.

Umro je u Beogradu, 28. aprila 1993. godine.

Izvor: Centar za kulturu Vuk Karadžić Loznica / Rasejanje.info