Na današnji dan, 16. maja 1898. godine, u Rabrovici, u okolini Valjeva, rođena je Desanka Maksimović, kao prvo od osmoro dece Draginje i Mihaila Maksimovića. Ubrzo nakon Desankinog rođenja porodica se seli u Brankovinu, gde je otac, po profesiji učitelj, službeno premešten. Taj prelazak, poklapa se sa ranim detinjstvom i otuda neobična duhovna vezanost za Brankovinu, kao latentna nit, potka budućeg stvaranja. Desankina majka, Draginja, rodom je iz Brankovine, tačnije iz stare svešteničke porodice Petrović, dok je otac, Mihailo, rođen u Valjevu.
Prva tri razreda osnovne škole Desanka je pohađala u Brankovini od 1905. do 1908. godine, a onda vođena očevim ponovnim premeštajem sa porodicom odlazi u Valjevo, gde završava osnovnu školu i 1909. godine upisuje Gimnaziju. Imala je privilegiju da bude đak vrsnih pedagoga kakvi su: Krsta Tačević, Panta Sarić, Vlastimir Stajić, Gliša Elezović, Jovan Babić i poznati pesnik Sima Pandurović, svakako najzaslužniji za njen kasniji pesnički razvoj i afirmaciju. Maturirala je sa temom „Vuk, Dositej i današnja Jugoslavija” 1919. godine i upisala studije uporedne književnosti, opšte istorije i istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je i diplomirala 1923. godine. Diplomski ispit se sastojao iz dva dela, pismenog rada iz uporedne književnosti na temu „Koga narodna književnost najviše volimo i zašto?”, a radila ga je 11. februara 1923. godine pišući o književnom bogatstvu francuskog naroda. Drugi deo diplomskog bio je pisani rad iz opšte istorije na temu „Ujedinjenje Italije i Nemačke”, koji je radila 26. juna 1923. godine. Desanka Maksimović izabrana je 1959. za dopisnog, a 1965. godine za redovnog člana SANU, na osnovu referata Velibora Gligorića i Dragoljuba Pavlovića.
U Valjevu je 27. oktobra 1990. godine u prisustvu velikog broja uglednih ličnosti iz javnog i kulturnog života, otkriven spomenik pesništvu u liku Desanke Maksimović, sa natpisom „Pesništvu na dar – pesnički narod“. Desanka Maksimović, vlastelinka naše poezije XX veka, umrla je 11. februara 1993. godine u svom domu u Beogradu. Bogato, duboko emotivno i misaono delo, neobično lakog pesničkog izraza, uvrstilo je Desanku Maksimović u red naših najomiljenijih pisaca.
Foto: Narodni muzej Valjevo
Iz kataloga „O Desanki perom i slikom”, autorke Dragane Lazarević Ilić
