Drugi deo svečanog otvaranja Hotela Moskva u Beogradu bio na današnji dan 1908. godine

Hotel Moskva, nekadašnja Palata Rosija i jedan od simbola srpske prestonice davne 1908. godine svečano je otvoreno iz dva dela. Prvo je bilo 14. januara 1908. godine uz dvorski orkestar, kralj Petar I Karađorđević je otvorio palatu Rosiju sa gostionicom Moskva. Drugo svečano otvaranje i veselje bilo je na današnji dan, 17. januara 1908. uz koncert Kraljeve garde. U palati Rosija je bio smešten hotel, kafana, restoran, stanovi za rentu i kancelarije beogradske filijale osiguravajućeg društva Rosija, za čijeg je direktora postavljen Svetozar Vukadinović. Izgradnja palate Rosija bila je velika ruska privredna, ali i politička investicija u Kraljevini Srbiji, što nije bilo po volji ostalim velikim silama.

Hotel Moskva, arhitektonski dragulj ruske secesije, zauvek je promenio izgled Beograda i ubrzo postao omiljeno sastajalište beogradske, balkanske i svetske elite. Otvoren 1908. godine, bio je poznat kao mesto gde se kreirala istorija ovog dela sveta. Nadživeo je dva svetska rata, osam državnih sistema i postao najistaknutiji simbol Beograda kao i najveći šarmer ovdašnje ugostiteljske scene. Kad bi samo zidovi palate Moskve mogli da pričaju, čuli bismo sjajne priče o večnoj ljubavi, diplomatskim strategijama i pregovorima, inspirativnim umetnicima, piscima dobitnicima Nobelove nagrade, kraljevskim događajima, celonoćnim razgovorima… Možda bi otkrili i mnoge tajne koje su mogli čuti tokom poslednjih 115 godina.

U istoriji dugoj više od jednog veka, ovaj istorijski hotel i njegov čuveni kafić ugostili su preko 40 miliona gostiju, a preko 4,5 miliona je hotel i nekadašnja zgrada osiguravajućeg društva Rosija-Fonsier u Beogradu.

Zgradu su projektovali arhitekta Jovan Ilkić i grupa arhitekata iz Sankt Peterburga. Rok za podnošenja projekata gradnje bio je 15/28. januar 1905. godine, a predviđena cena gradnje nije trebala da prelazi iznos od 750.000 dinara. Ocenjivački sud koji je trebao da nadzire rad činilo je šest arhitekata: dva iz Rusije, dva iz Austrougarske i dva iz Kraljevine Srbije. To su bili srpski arhitekti, profesori beogradske Velike škole, Andra Stefanović i Nikola Nestorović. Gradnja palate je otpočela u proleće 1905. godine, a svečano je otvorena 14. januara 1908. godine. Bila je najveća privatna zgrada u Kraljevini Srbiji, nalazila se na stotinak metara od kraljevskog dvora, na Terazijama. Građevina je na svojim zidovima imala natpis Palata Rosija.

Direktor Srpskog brodarskog društva Svetozar Vukadinović, koji je bio vlasnik gostionice Velika Srbija na Terazijama, otputovao je u Rusiju, u kojoj je ranije bio emigrant, da nađe osiguravajuće društvo koje će na njegovom imanju da izgradi velelepno zdanje. Glavni direktor društva Rosija Roman Ivanovič Poicl je pristao na Vukadinovićevu ideju. Konkurs za zgradu osiguravajućeg društva Rosija bio je raspisan oktobra 1904. godine. Prvu nagradu na konkursu dobio je zagrebački arhitekta Viktor Kovačić, dok je Jovan Ilkić dobio drugu nagradu. Ipak, direkcija osiguravajućeg društva Rosija odlučila se za Ilkićev projekat.

U zgradi na sprat, koja je tu ranije stajala, postojali su, sa strane Terazija, bakalska radnja sa delikatesima, u sredini je bila mala duvandžinica a na uglu do Balkanske kafana Velika Srbija. Lokacija je smatrana najlepšom u gradu ali i teškom za gradnju: prilikom kopanja temelja se naišlo na „naslage nepropustljive ilovače i na vodu”. Za vodu se mislilo da potiče od „zaostale žice nekog starog vodovoda“, kasnije je izvirala u betonskom podrumu i dalje se slivala propustima.

Gradnja palate je počela u martu 1905. godine. U temelje su postavljene 82 drvene grede duge po pet metara i debele po 30 centimetra, zatim 30 vagona varenog gvožđa u šipkama dugim po devet metara, 10 vagona tvrdog ripanjskog kamena. Preko toga postavljena je betonska ploča debela 2,2 metra. Zidanjem ciglama otpočelo je tek u proleće 1906. godine. Radove je izvodio građevinar Karlo Knol sa zidarima iz Crne Trave. Nadzorni inženjer bio je arhitekta Jovan Ilkić. Radovima za armirani beton rukovodio je arhitekta Matija Šnajder. Površina spoljašnjih zidova od prvog sprata do krova obložena je žućkastim pločicama a ukrašena ornamentima zelene boje. Keramička obloga je doneta iz Pečuja, iz fabrike Žolnai u kojoj se i danas čuvaju kalupi pomoću kojih je izlivena. Zgrada je zidana u stilu secesije.

Stepenište je bilo izrađeno od ripanjskog i švedskog granita. Ukupna vrednost zgrade iznosila je 2 miliona zlatnih dinara. Građevina je u potpunosti završena 1907. godine. Za ono vreme bio je to najveći hotel u Beogradu sa 50 postelja i sobama na sva tri sprata. U aprilu 1941. bila je jako oštećena bombardovanjem.

Zgrada hotela Moskva dostigla je visok stepen stilske emancipacije ovog perioda i približila se postavkama moderne arhitekture. Zidna platna oslobođena su horizontalnih podeonih venaca, plastike oko otvora, lizena i pilastera. Upotreba mermera, keramičkih pločica i fajansa za oplatu fasade označilo je prihvatanje secesijskih postavki o upotrebi novih, plemenitih i trajnijih materijala. Većim delom slobodne površine fasada obložene su zelenim keramičkim pločicama po čemu zgrada spada među retke u Beogradu sa hromatskom fasadom. Preokret u beogradskoj secesiji obeležila je zgrada osiguravajućeg društva Rosija, hotel Moskva.

Osiguravajuće društvo Rosija prodalo je zgradu Građanskoj banci 1921. za 11,5 miliona dinara – kuriozitet je da je na akt o prodaji moralo biti prilepljeno 6.500 taksenih markica od po 100 dinara, na 65 tabaka. Kafana Moskva je u međuratnom Beogradu bila jedna od najvećih, bila je zatvorena jedno vreme 1939. radi preuređenja.

Robert de Niro, Albert Ajnštajn, Indira Gandi, Lučano Pavaroti, Maksim Gorki i Alfred Hičkok samo su neka od svetski poznatih imena  koja su ostavila svoj trajni trag u hotelu Moskva. Po njima je nazvano šest apartmana u hotelu. Štaviše, šetajući hodnicima, možete uživati u galeriji poznatih gostiju koji su do sada boravili kod nas. Hotel je 2011. u potpunosti renoviran uz duboko poštovanje prema svojoj tradiciji, ali u isto vreme u skladu sa najnovijim hotelijerskim trendovima. U samom srcu grada nudi 123 sobe, 4 konferencijske sale, Spa i velnes centar, a la carte restoran Čajkovski i čuveni Kafe poslastičarnicu Moskva.

Izvor: Vikipedija i hotel Moskva