1804. godine, na današnji dan (4. februar – 23. januar po julijanskom kalendaru; u 19 veku razlika između dva kalendara bila je 12 dana) u Valjevu su pogubljeni srpski knezovi Valjevsko-tamnavsko-posavske i Podgorske knežine Aleksa Nenadović i Ilija Birčanin. Njihovo pogubljenje, kao i pogubljenje više desetina narodnih vođa sa teritorije Smederevskog sandžaka (kolokvijalno: Beogradski pašaluk) bilo je neposredni povod za Bunu na dahije iz koje se razvio Prvi srpski ustanak.
Seči knezova prethodila je uzurpacija vlasti u Smederevskom sandžaku od strane četvorice janičarskih vođa – dahija: Aganlije, Kučuk Alije, Mula Jusufa i Mehmed-age Fočića. Oni su ubili Hadži Mustafa pašu, legalnog upravnika Sandžaka i vlast podelili između sebe, uvodeći diktaturu. To je izzvalo veliko nezadovoljstvo kako među Turcima, tako i među Srbima, koji su počeli da se organizuju za bunu. Dahije su saznali za te planove i rešili da ih u korenu preseku tako što će pobiti sve potencijalne organizatore. Tokom nekoliko dana širom Sandžaka likvidirano je nekoliko desetina knezova, sveštenika, monaha i trgovaca, međutim, taj čin je predstavljao dolivanje ulja na vatru. Umesto da se buna spreči ona je počela nešto ranije, umesto u proleće „kad gora ozeleni” , nedelju dana posle Seče knezova. Pošto su dahije uhvaćeni od strane upravnika Bosanskog pašaluka Bećir paše, koji je sa vojskom došao u Smederevski sandžak, i predate ustanicima, oni su likvidirani na ostrvu Ada Kale kod Kladova.
Prvi uspesi su kod pobunjenog srpskog stanovništva probudili skrivene ambicije da se Srbija u potpunosti oslobodi od turske vlasti. Zato je naredne 1805. godine Buna na dahije prerasla u Prvi srpski ustanak, kao početnu fazu Srpske revolucije, koja je dovela do stvaranja novovekovne srpske države. A pogubljenje najpoznatijih dahijskih žrtava, Alekse i Ilije, postalo je poznato kao događaj posle koga je u Srbiji počelo da sviće jutro slobode.
Više o samoj Seči knezova,mestu njihovog pogubljenja, pročitajte u članku: Vladimir Krivošejev, OBELEŽJA MESTA SEČE KNEZOVA U VALjEVU.
Izvor: Narodni muzej Valjevo
